Có một sản nghiệp đồ sộ từ gia đình, lẽ ra Akio Morita không cần phải tự mình gây dựng cơ đồ, sự nghiệp từ đôi tay trắng. Trên đống hoang tàn, đổ nát của nước Nhật sau Thế chiến II, chàng thanh niên đam mê quyết tâm biến những quy luật, định lý khô khốc thành… tiền. Nghĩ khác và làm khác, Morita đã khiến cho thế giới phải ghi nhận sự trở lại của nước Nhật trong một vị thế mới.

Từ chối tiếp nối truyền thống gia đình

Sinh ra và lớn lên trong một gia đình bề thế có truyền thống nấu rượu Sake qua 15 thế hệ. Vào thời đó, hoạt động của họ cũng đã  mở rộng với việc sản xuất đậu nành lên men và tương. Đó là một gia đình giàu có và có quan hệ với phương Tây.

Từ khi còn nhỏ, mọi người nghĩ rằng Morita sẽ tiếp tục truyền thống sản xuất rượu sake của gia đình. Ông được chuẩn bị để đảm nhận công việc của gia đình từ khi còn nhỏ. Lúc đó bố ông cho ông tham dự tất cả các cuộc họp của công ty. Chỉ trong một thời gian ngắn ông đã trở thành chuyên gia trong mọi lĩnh vực từ việc kiểm soát, sản xuất rượu, đánh giá chất lượng  rượu đến việc quản lý nhân viên.

Nhưng trong lúc học hỏi công việc bên trong và bên ngoài gia đình, Morita cũng phát hiện ra niềm yêu thích của mình không chỉ có rượu, mà còn có cả toán học và vật lý.

Khi học đến lớp 10, Morita nhận ra rằng ông không có ý định giữ gìn truyền thống của gia đình, cho dù điều đó sẽ làm cha ông thất vọng. Sau khi tốt nghiệp trung học, Morita đăng ký vào Đại học Hoàng gia Osaka và tốt nghiệp ngành Vật lý vào năm 1944. Trong thời gian đó, ông đã thực sự yêu thích kỹ thuật và các thử thách của việc ghi âm thanh chất lượng cao.

Được đào tạo là một nhà vật lý học, Morita biết lĩnh vực của ông có thể được trọng dụng. Do đó, Morita tham gia Hải quân Nhật ngay sau khi tốt nghiệp. Lúc này đang là giai đoạn giữa của Thế chiến II. Tại đây, ông gặp Masaru Ibuka, một kỹ sư điện tử ở Uỷ ban Nghiên cứu thời chiến của Hải quân. Hai người cùng chia sẻ sở thích chung và nhanh chóng trở thành bạn thân.

Sau khi chiến tranh kết thúc, Morita làm việc ở Viện Kỹ thuật Tokyo. Trong khi đó, Ibuka làm ở Viện nghiên cứu viễn thông. Morita và Ibuka đã cùng hợp sức với nhau vào thời điểm nhiều công ty ở Nhật Bản sa sút - hậu quả tất yếu của cuộc chiến tranh thế giới lần 2.

Biến kiến thức vật lý thành tiền

Thế chiến II kết thúc, nhưng với nhiều quốc gia, hậu quả của cuộc chiến khiến những năm tháng sau đó thậm chí còn khó khăn hơn rất nhiều. Nhật Bản cũng không phải là ngoại lệ. Hầu hết các thành phố lớn ở Nhật cùng với mạng lưới các nhà máy và giao thông bị tàn phá nặng nề. Tình trạng thiếu thực phẩm rất nghiêm trọng, chưa kể đến gần 3 triệu người có khả năng lao động đã bị thiệt mạng trong chiến tranh. Nhật Bản đứng trên đống đổ nát.

Nhưng, lúc bấy giờ Morita đã rất tự tin rằng đất nước ông không chỉ hồi phục, mà có thể trở thành nước dẫn đầu trong thị trường toàn cầu, và ông muốn là một trong những người biến điều này thành hiện thực. Ông bàn bạc với bạn mình - Ibuka về cách họ có thể kết hợp kiến thức vật lý và chế tạo lại với nhau.

Năm 1946, Morita và Ibuka tìm ra một giải pháp: họ thành lập Công ty Kỹ thuật viễn thông Tokyo có trụ sở đặt tại Nagoya.

Công ty đã được thành lập với số vốn ban đầu chỉ có 350 đô, trong một cửa hàng cũ bị bom tàn phá và đã bị cấm sau chiến tranh. Thậm chí ngay cả khi đã thuê 20 nhân viên, Morita và Ibuka vẫn không chắc chắn rằng họ sẽ tập trung vào sản phẩm nào, nhưng điều họ biết chắc chắn là họ muốn tạo ra những sản phẩm điện tử tiên tiến và có chất lượng cao để có thể đưa Nhật Bản trở lại bản đồ thị trường thế giới. Cái nhãn "sản xuất tại Nhật Bản" sẽ không chỉ dán trên các sản phẩm rẻ và chất lượng thấp nữa. 

Lúc đó, Morita chỉ mới 25 tuổi, nhưng tuổi tác chẳng bao giờ là rào cản đối với việc mở rộng công ty. Năm 1949, Morita và Ibuka phát triển một loại băng ghi âm từ tính, mà dẫn tới sản phẩm đầu tiên của họ năm sau đó - máy ghi âm bằng băng. Đó là loại máy ghi âm đầu tiên ở Nhật bản. Làm ăn rất thuận lợi ở Nhật, nhưng Morita còn muốn nhiều hơn thế. 

Làm khác biệt và đừng bận tâm đến thành tích ở trường

"Tôi biết chúng tôi cần một thứ vũ khí để xâm nhập vào thị trường Mỹ"- Morita cho biết trong một cuộc trò chuyện với tạp chí Time - "Và nó phải là thứ gì đó khác biệt, thứ mà chưa có bất kỳ ai từng làm". 

Năm 1957, công ty cho ra đời chiếc radio bỏ túi, được xem là chiếc radio có đầy đủ thiết bị bán dẫn đầu tiên trên thế giới. Để mở rộng nó ra thế giới phương Tây, Morita và Ibuka cũng đổi tên công ty thành Sony (một sự kết hợp giữa Sonus - tiếng Latinh nghĩa là âm thanh (sound) và Sonny - một cái tên thân mật người Mỹ thường gọi trẻ con). 

Năm 1961, tập đoàn Sony ở Mỹ trở thành công ty đầu tiên của Nhật Bản niêm yết trên thị trường chứng khoán New York. Qua nhiều năm, công ty tiếp tục phát triển các sản phẩm điện tử mới và tiên tiến, như đầu CD, máy ghi âm kỹ thuật số... Nó cũng mở rộng bằng việc có thêm các công ty khác như Hãng phim Columbia và Hãng ghi âm CBS.

Năm 1966, Morita viết sách “Never Mind School Records" với thông điệp Đừng bao giờ bận tâm đến những thành tích ở trường - trong đó nhấn mạnh rằng thành công của một người không phụ thuộc vào bằng cấp ở trường “Tôi hình thành một quy tắc rằng, khi chúng ta thuê một nhân viên, thành tích ấy không còn sử dụng để đánh giá công việc hoặc quyết định về sự thăng tiến nữa”.

Năm 1986,  Morita cũng xuất bản một cuốn hồi ký, có tên là "Made in Japan". Made in Japan là cuốn tự truyện của Morita, song song với câu chuyện lớn mạnh và mở rộng của tập đoàn Sony cũng như nước Nhật sau chiến tranh thế giới thứ hai. Đây là câu chuyện về một thanh niên Nhật mơ về một công ty lớn, có tầm nhìn xuất chúng và có khả năng trực giác cao.

Năm 1989, Morita và chính khách người Nhật Ishihara Shinitaro viết một bài luận về sự tăng trưởng kinh tế của Nhật Bản, có tên gọi: “The Japan That Can Say No”. Qua đó, Morita đã phê bình thực tiễn kinh doanh của Mỹ và khuyến khích Nhật Bản dành một vị trí tự do hơn trong knh doanh và các vấn đề quốc tế.

Sản phẩm của Sony

Năm 1994, Morita bị tai biến mạch máu não khi chơi tennis, và sau đó ông tuyên bố từ chức chủ tịch tập đoàn Sony.

Năm 1999, ở tuổi 78, Morita qua đời vì bệnh viêm phổi. Tài năng và công sức của ông vẫn luôn được nước Nhật ghi ơn vì ông đã góp phần đưa đất nước này từ tàn tích chiến tranh trở về với danh sách những quốc gia hàng đầu về kinh tế.